İSTANBUL’DA BU NE BİZANTİNİZM?

Pera Müzesi’ne üç yeni sergi geldiğini instagram üzerinden Peter Tirpak’ın Andy Warhol’u resmettiği eseriyle öğrenmiş oldum. Andy Warhol gibi pop artın öncülerinden birinin Bizans temalı bir sergiyle birleştirilmiş olduğunu görmek çok ilgimi çekti. “İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm?” sergisi, “İstanbul’dan Bizans’a” isimli Bizans araştırmalarının ve koleksiyonlarının yer aldığı sergi ile eş zamanlı açıldı.

Küratörlüğünü Emir Alışık’ın yaptığı ve 50’yi aşkın sanatçı, yazar, illüstratör, müzisyen, sinemacı ve moda tasarımcısının eser ürettiği “İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm? : Popüler Kültürde Bizans” sergisi, adından da anlaşıldığı gibi Bizans’a ait figürlerin popüler kültürdeki yansımaları ve temsillerini ele alıyor. Sergi adını Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun romanı Panorama I-II’den almış. Roman, Türkiye’de II. Dünya Savaşı sonrası yıllarının toplumsal ve siyasal karmaşalarını ortaya koyuyor. Ana karakterin savaş sonrası Türk toplum dinamiğine tepki olarak kullandığı “Bu ne Bizantinizm?” ifadesiyle, toplum içerisinde giderek büyüyen kültürel ayrışma ve kimlik bunalımına çare olarak kör batıl inançlara sarılmasını eleştiriyor. Video oyunlarından çizgi romana, sinemadan edebiyata, müzikten modaya birçok farklı alanda Bizans üzerine eser yer alıyor. Sergi alanına ilk girdiğinizde mavi-mor renklerle ışıklandırılmış, kocaman led bir avize karşılıyor sizi. Tam karşınızda mozaik sanatına modern dokunuşlarla yeniden yaratılmış tablolar var. Bu tabloların baş karakterleri Andy Warhol, Mark Zuckerberg ve Yoda gibi isimler. Günümüz simalarının geçmiş zamanların sanat teknikleriyle buluşturulması çok ilgi çekici. Salonu turladıkça karşınıza Konstantinopolis’te bir caminin tepesinde dikilmiş Batman figürü, Suat Yalaz’ın Karaoğlan karikatürleri, Özgür Masur’un Bizans İstanbul’undan esinlenip tasarladığı Bizans’20 adını verdiği kıyafet koleksiyonu, illüstratör-tasarımcı Necdet Yılmaz’ın Ayasofya’nın ünlü kedisi Gli’ye yer verdiği illüstrasyonu ve daha niceleri çıkıyor.

Bir diğer görülmeye değer sergi ise “Yarına Notlar”. COVID-19 salgını süresince yaşanan kültürel değişikliklerin güncel durumuna atıflarda bulunan sanat çalışmaları, 25 ülkeden 30 küratörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkmış. Independent Curators International (ICI) [Uluslararası Bağımsız Küratörler] tarafından hazırlanan gezici bir sergi; ABD, Kanada ve Çin sonrasında Türkiye’de Pera Müzesi’nde yerini alıyor. Amaç ziyaretçilere küresel bir deneyim yaşatmak, kolektif hafızanın yapılandırılmasına yardımcı olmak ve sergideki çalışmaların çoğunluğu pandemi sürecindeki kaygı ve güvensizliğin zirve yaptığı zamanlarda dünyayı sorgulamanın peşinde. Bu süreçteki yalnızlığı ve izolasyonu vurgulamak istediklerini serginin mekân tasarımında fark edebiliyoruz. Olabildiğince geniş ve beyaz bir alan. İzolasyon, sanat eserleri için de geçerli gibi görünüyor.

Bizans ve pandemi konseptleri ile iki kat arayla karşılaşmak oldukça farklı bir deneyim.
Yeni yıl hedeflerinizden biri daha fazla sergi gezmek yönünde ise Pera Müzesi’nden başlayabilirsiniz. “İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm?”, “İstanbul’dan Bizans’a” ve “Yarına Notlar” sergileri 6 Mart 2022 tarihine kadar ziyarete açık olacak.