DOHA’DA SANATLA SAFARİ

Heykelleri ve büyük ölçekli çalışmalarıyla tanıdığımız sanatçı ve mimar Olafur Eliasson, Katar’da gerçekleşen 2022 FIFA Dünya Kupası ile eş zamanlı olarak Doha’nın kuzeyinde bulunan çöl arazisi üzerinde bir enstalasyon gerçekleştirdi. Yirmi halkadan oluşan ‘Shadows Travelling on the Sea of the Day’ (Denizde Seyahat Eden Gölgeler) adlı enstalasyonda çelik, cam elyafı ve ayna kullanıldı. Katar’ın kuzeybatısındaki Unesco Dünya Mirası alanı Al Zubarah’ın yakınında yer alan enstalasyon, miras alanının önemine ışık tutuyor.

Çalışmaları genellikle iklim değişikliğine değinen ve ortamıyla ilgili olan Olafur Eliasson, bu proje için 10 yıl önce çalışmaya başlamış ve enstalasyonun üretimi tam dört yıl sürmüş. Çöl manzarasından büyülenen sanatçı, kalıcı bir eser yapmaya odaklanmış. Eliasson, eserin ömrünün aylık bir futbol turnuvasının çok ötesine geçtiğini düşünüyor. Alt yüzeyi aynayla kaplanmış disklerden oluşan enstalasyon çelik halkalarla destekleniyor ve sığınağa benzer bir görünüm kazanıyor. Enstalasyon, diskler ve çelik halkalarla Orta Çağ İslami desenlerine atıfta bulunarak yukarıdan bakıldığında simetrik beş köşeli bir yıldız yüzü gibi görünüyor.

Olafur Eliasson şöyle anlatıyor: “ ‘Shadows Travelling on the Sea of the Day’ (Denizde Seyahat Eden Gölgeler) gezegenimizle yeniden uyumlanmamıza bir davet. Geziniz boyunca Doha’nın kuzeyindeki çöllerde görebileceğiniz ne varsa, hepsinin bir kutlaması adeta: oradaki hayvanlar, bitkiler, insanlar; hikayeler, gelenekler ve kültürel eserler; rüzgâr, günışığı, hava ve kavurucu sıcak.”
Sanatçı bu eseri yaratırken dünya kupasından bağımsız olarak Katar’ın konumu gereği iklim değişikliğinin sonuçlarından sert bir şekilde etkileneceğini öngörüyor ve gölgeli aynaların altında dolaşırken çevreye duyarlı olmanın sinyallerini verebilmeyi umuyor.

Qatar Museums iş birliğiyle gerçekleştirilen sanat sergileri, Olafur Eliasson’un yanı sıra 100’den fazla sanatçının katılımıyla şehri bir açık hava müzesine dönüştürmüş durumda. Bunlardan Simone Fattal ve Ernesto Neto’nun eserleri yine kuzey miras alanları yakınına yerleştirilmiş. Şehri turlarken görebileceğiniz çağdaş sanat eserleri, Damien Hirst, Richard Serra, Jeff Koons, Faye Toogood, Yayoi Kusama ve KAWS gibi ödüllü sanatçılar başta olmak üzere başka pek çok önemli sanatçının imzasını taşıyor.

20 Kasım’da açılışı yapılan ve 18 Aralık’a kadar devam edecek olan Dünya Kupası için Katar yıllardır hazırlık yapıyor. Birçok yeni stadyum, müze, otel ve gayrimenkul projesi inşa eden Katar’ın, 300 milyar doların üzerinde yatırım yaptığı söyleniyor. Dünya Kupası finallerine ev sahipliği yapan ilk Orta Doğu ülkesi olan Katar’da tarihin belki de en tartışmalı turnuvası oynanıyor. Ülke, insan hakları sicili, göçmen işçilerin yaşadığı koşullar ve LGBT karşıtı kanunlar nedeniyle geniş çapta eleştirildi.

Danimarkalı-İzlandalı sanatçı Olafur Eliasson ise bu durumu şu cümlelerle değerlendirdi. “Katar’da çalışmak, kendi değerlerimden çok farklı hatta bazen bana kökten zıt düşen değerlerle yüzleştiğim bir bağlama girmek demek oldu, benim için. Herkesin kendini özgürce ifade etme hakkı olduğuna inanmakta diretiyorum. Özellikle de toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelimler konusunda. İnsan haklarının savunulması ve BM (Birleşmiş Milletler) tarafından belirtildiği şekilde uygulanması gerektiğine inancım tam.”