REÇİNENİN BİNBİR YÜZÜ

Reçinenin Hakikatleri

Reçine, yapışkan dokusu, şeffaf ve yarı saydam haliyle yüzyıllardır varlığını sürdürüyor. Bir çam ağacının gövdesinden dışarı taşmış reçine parçalarının bir sandalyeye, sehpaya ya da bir mücevhere dönüşümü zahmetli bir üretim yolculuğuyla mucizevi bir şekilde gerçek oluyor. Eriyebilen ve yanıcı bir organik olan reçine öyle bir malzeme ki; reçine ile bir şeyler tasarlamak için kolları sıvadığınızda kendinizi malzemeyi sergilemek için bir yüzey tasarlarken bulabiliyorsunuz. Neredeyse biçim işlevi takip ediyor.

Reçineyi araştırdıkça ne kadar ilham verici bir malzeme olduğunu anladım. Hem kusurları örten hem de kusurlu formları taşıyabilen bir materyal olduğunu görmek beni araştırmam için daha da cesaretlendirdi.

Reçinenin Kehribar Yüzü

Reçinenin en kıymetli hali Taş Devrinin son zamanlarından beri doğal güzelliği ile bilinen, ağaç reçinesinin fosilleşmiş bir türü olan kehribar. Aslında reçinenin en doğal ve en sert olduğu şekli. Bugün müzayede evlerinde kehribardan yapılmış pek çok tesbih ve mücevhere rastlamak mümkün.

Ben en göz alıcı esere Christie’s müzayede evinin eski bir açık artırmasında rastladım. 40 milyon yıllık doğal tarihin bir parçası olan kehribar kolyenin her taşının içinde hapsolmuş sivrisinek, karınca ve örümcek koleksiyonu vardı. Ayrıca bu kıymetli taştan oyma tekniği ile yapılan hayvan motifleri ve çeşitli amorf şekillerde dekoratif objeler görmek de mümkün.

Çam sakızı olarak da bilinen, yapışkan ve yarı akışkan doğal reçinelerin bir de sentetik varyasyonu var. Reçinenin bu hali yağ, reçine ve kimyasalların karışımından elde ediliyor. Plastikten ayırt edilemeyen bu karışım katı bir form alıyor. Bazıları opak, bazıları kristal berraklığında olabiliyor. Bunun ayarı, üzerine ne kadar renk pigmenti eklendiği ile orantılı. Sentetik reçinelerin en bilineni epoksi reçineler sanat ve tasarım alanında sıklıkla kullanılıyor.

Reçineli Tasarımlar

Konu reçine olunca  karşımıza çıkan en önemli isim, 20. yüzyılın yenilikçi tasarımcılarından bugün 82 yaşında olan Gaetano Pesce. İtalyan mimar, en beklenmedik malzemeleri kullanma sanatında usta olmasıyla biliniyor. Reçine ile tasarladığı kalıplar, vazolar, sandalyeler, lambalar görülmeye değer. Pesce’nin eserlerini Los Angeles’ta yer alan Friedman Benda galeri sunuyor.

İki kuşak atlıyoruz ve 1987 doğumlu Polonyalı  sanatçı ve endüstriyel tasarımcı Marcin Rusak’ın ağaç özsu reçinesini ve bitki florasını kullanarak geliştirdiği özel tekniğine göz atıyoruz. Aile işi çiçek yetiştiriciliği olan Rusak, doğal reçineyi kullanarak türünün tek örneği mobilya tasarımları yapıyor.

Reçineli tasarımlar konusunda Londra merkezli Gallery Fumi’nin hatırı sayılır bir koleksiyonu var. Genç yeteneklere de fırsat tanıyan galerinin sanatçılarından, Çin asıllı tasarımcı Jie Wu, gül ağacı ile oluşturduğu formlara yeni bir hayat vererek kendi deyimiyle kapsayıcı bir malzeme olan reçine ve cilayı birlikte kullanıyor.

Beton ve reçinin beraber kullanıldığı en göz alıcı tasarımlardan biri ise İtalya’da karşımıza çıkıyor. Como’da bulunan Draga & Aurel tasarım stüdyosu, katı beton ve parlak reçineyi bir arada kullanarak malzeme kontrastını, reçinenin transparanlığını ve yansımasını ön plana çıkarıyor.

2019 yılında sanatçı Hasan Pehlevan’ın, Pg Art Gallery’de gerçekleşen ‘Memor(y)ial Destruction’ (Anı(t)sal Tahribat)  isimli sergisi için iç mimar Enis Karavil beton ve reçineyi bir arada kullanarak, galeri alanını bir şantiye bölgesine dönüştürmüştü.

Güney Koreli genç sanatçı Jang Hea Kyoung mermer ve reçineyi olabildiğince şık bir şekilde bir araya getirirken deneyimsel bir tasarım sürecinden geçtiğini söylüyor.

Modern mimarinin öncülerinden Ludvig Mies van der Rohe’nin deyimiyle; “Çelik, beton veya başka bir malzeme, şayet hakkıyla kullanmak istiyorsak hepsinin kendine has özellikleri olduğunu bilmemiz gerekiyor.”

Reçineyi anlamaya çalıştığımız bu satırlarda; özünde doğal olan ama dönüştükçe sentetiğe evrilen bir malzeme ile yapılmış sıradışı tasarımlar görüyoruz. Reçine günümüzde plastik malzemeden yapılmış bir şeyin eleştirilmek yerine kutlandığı tek alan olabilir.

Daha fazlası için #Sanayi313Paper