SAHNEDE YAPAY ZEKA; DATALAND
Refik Anadol'un 2025 sonlarında Los Angeles şehir merkezinde açılması beklenen müze projesi, insanın yaratıcılığıyla yapay zekanın ezber bozan bir buluşmasına sahne olacak. Prestijli sanat yapıları arasında yer alacak olan müze, giderek değişen dijital sanat ortamında etik yaklaşımlar ve kamusal etkileşimin kesiştiği bir platform oluşturmayı hedefliyor.
Yeni medya sanatçısı Refik Anadol, dünyanın tamamen yapay zeka üzerine yoğunlaşan ilk müzesi olan Dataland’in kuruluşunu duyurdu. Bu yenilikçi müzenin, 2025’in sonlarında Los Angeles şehir merkezinde ünlü mimar Frank Gehry tarafından tasarlanan The Grand LA’de kapılarını açması bekleniyor. “Hayal gücüyle makinelerin yaratıcı potansiyelinin kesişim noktası” olarak tanımlanan Dataland, Los Angeles’ın en prestijli kurumları olan Çağdaş Sanat Müzesi ve Broad Müzesi gibi önemli yapılarla aynı bölgede yer alacak. Projeye ev sahipliği yapacak bu konum Anadol’u her şeyin başladığı yere götürüyor. Zira müze, 2018 yılında Los Angeles Filarmoni Orkestrası’nın 100. yıl dönümünü kutlamak amacıyla Anadol’un bir video projeksiyonu hazırladığı Walt Disney Konser Salonu’nun tam karşısında yer alıyor. Büyük ölçekli projektörler kullanılarak yapılan bu performansta, orkestranın dijitalleştirilmiş bazı anları, ikonik yapının dalgalı yapıya sahip paslanmaz çelik dış yüzeyine yansıtılmıştı.
“Kariyerimi adadığım sanat, bilim, teknoloji ve yapay zeka araştırmaları üzerine Dataland gibi yenilikçi ve devrim niteliğinde bir müze için Los Angeles mükemmel bir şehir.” diyen 38 yaşındaki Anadol, “Bir müzenin nasıl olabileceğine dair yeni paradigmalar üretecek, insan hayal gücünü makine zekası ve en ileri teknolojilerle birleştirecek bir mekana sahip olmak, en büyük hayallerimden biriydi.” diyor.
Fütüristik temalar, Refik Anadol Stüdyo için yeni bir konu değil. Anadol ve Efsun Erkılıç’ın ortak kurduğu Los Angeles merkezli atölye, uzun yıllardır görsel hikaye anlatımıyla teknolojinin entegrasyonuna odaklanıyor. Yapay zekanın sanat projelerindeki yaratıcı kullanımıyla öne çıkan ikili, daha önce New York’taki Modern Sanat Müzesi, Serpentine Galerisi ve en son Birleşmiş Milletler genel merkezinde sergiler açtı. Geçtiğimiz yıl MoMA, Anadol’un Unsupervised adlı devasa dijital tuvalini koleksiyonuna ekledi. Bu yapay zeka destekli eser, müzenin 200 yıllık arşivinden ilham alan hareketli görseller yaratmıştı. Sanatı teknolojiyle birleştirmekteki becerisi Anadol’a dünya çapında bir ün kazandırmakla beraber Dataland vizyonunun da kapısını araladı.
Yapay zeka tarafından üretilen sanat eserlerine ev sahipliği yapacak olan bu müze, aynı zamanda etik şekilde toplanmış veri setlerini derleyecek ve 2023’te kurulan Refik Anadol Stüdyo Yapay Zeka Vakfı tarafından desteklenen projeler için bir merkez olarak hizmet verecek. Anadol tarafından Smithsonian, Birleşik Krallık Doğa Tarihi Müzesi ve diğer önde gelen kurumların katkısıyla oluşturulan ve Large Nature Model adını taşıyan bir açık kaynaklı yapay zeka modeli de bunların arasında yer alacak. Müze ayrıca doğa odaklı geniş veri setleri için kamuya açık bir depo olarak işlev görecek ve çevrimiçi erişimle eğitim platformlarını entegre edecek. Türünün ilk örneği olan ve sanat dünyasında öncü bir rol üstlenmesi beklenen Dataland, müzelerin dijital çağdaki tanımını yeniden yazmaya hazırlanıyor.
Los Angeles’ta açılacak olan Dataland kurucuları Refik Anadol ve Efsun Kılıç
Dataland'in yapay zekayla elde edilmiş bir görünümü
